Het Zwarte Woud is… alleen maar bos? Zeker weten niet! Dat bewijst de Murgleiter wel. De meerdaagse wandelroute volgt 110 kilometer de loop van de rivier de Murg door het mooie Murgtal in het noordelijke Zwarte Woud. Mooie vakwerkdorpjes, uitgestrekte weiden, indrukwekkende rotsformaties, uitzichten tot aan Frankrijk en bossen in alle kleurtonen groen vormen het decor voor een prachtige meerdaagse wandeling. Je kunt op de Murgleiter vijf dagen wandelen in het Zwarte Woud of je doet zoals ik ‘Murgleiter Freestyle’ met individueel samengestelde etappes en delen per bus en trein.
Start op de Murgleiter: wandelen met vele hoogtepunten
In Gernsbach stap ik uit en na een bezoekje aan het VVV begin ik meteen met mijn wandeling. Natuurlijk maak ik hier en daar een omweggetje door het stadje aan de Murg want dat is met haar vakwerkhuizen in vele kleuren zeker bezienswaardig. Bij de brug over de Murg zie ik het eerste van de vele wandelbordjes die me de komende dagen de weg zullen wijzen: een wit plakkaatje van ongeveer 5 bij 3 cm met een liggende ruit met daarin een onderstreepte M. Het symbool van de Murgleiter.


Binnen een paar minuten ben ik de stad uit en bevind ik me midden in het groen. Via bospaden met beekjes wandel ik naar de Merkur, een 668,3 meter hoge berg in het noordelijke Zwarte Woud. De uitzichttoren zorgt voor een paar extra hoogtemeters. Halverwege de 19e eeuw gebouwd als zendmast is de toren nu ook voor wandelaars, fietsers en andere gasten geopend, zodat ze kunnen genieten van het uitzicht heb over het Zwarte Woud, de Rijnvlakte en de stad Baden-Baden. Daarna wandel ik over het zigzagpad naar het dorp Ebersteinburg in het dal. Daar laat ik de bushalte nog even links liggen om een stukje verder te wandelen naar de Wolfsschlucht. Tussen imposante rotsformaties van verschillende soorten gesteentes stroomt een klein beekje. Een houten brug leidt naar de andere kant de beek: hier gaat de Murgleiter verder naar Gaggenau. Ik keer echter om want het is al vroeg in de avond en de bus naar Gernsbach vertrekt over een paar minuten. Er zullen de komende dagen nog genoeg hoogtepunten op mijn meerdaagse wandeling op de Murgleiter komen.



Murgleiter etappe 1: Van Gernsbach via de Merkur naar de Wolfsschlucht
- Lengte: 12,1 km
- Hoogtemeters: ↗ 570 m ↘ 370 m
- Overnachting in Hotel & Mühlenappartments Gernsbach
Wijnranken en rotsformaties: Murgleiter toont veelzijdig Zwarte Woud
Vroeg in de ochtend begint mijn tweede dag direct met een beklimming. Bij het Denkmal am Rumpelstein werp ik nog een laatste blik op het historisch centrum van Gernsbach, waar de Murg als een blauw lint doorheen kronkelt. Kleine slingerpaadjes leiden me in noordelijke richting. Van tijd tot tijd opent het bos zich aan mijn linkerhand en heb ik tijdens het wandelen uitzicht op de bergen van het Zwarte Woud. Dan hoor ik opeens geritsel in het bos. Ik sta stil, spits mijn oren en tuur aandachtig in de richting van het geluid. En dan zie ik het: een moederhert met een reekalfje. Het kleintje drinkt bij haar moeder en maakt daar piepende geluidjes bij. Totaal geraakt door dit moment, blijf ik even kijken en wandel dan muisstil verder om de twee niet te storen.


Kort daarna bereik ik Schloss Eberstein. Het was oorspronkelijk een burcht van de graven van Eberstein met een schildmuur die naar de helling gericht was en waarvan de rechthoekige donjon de helling versterkte. Tegenwoordig doet kasteel Eberstein dienst als hotel, restaurant, wijnmakerij en privéwoning. Achter het kasteel staan vele rijen wijnranken met ertussen rozen. In het dal daarachter zie ik de stad Obertsrot liggen, waar ik naartoe afdaal. In het stadje steek ik de Murg over. Aan de andere kant van de rivier leidt het Jagdpfad me omhoog naar de Elsbethhütte, een klein paviljoen op rotsen met een mooi uitzicht. Over mooie uitzichten gesproken: een paar honderd meter verder bereik ik de Rockertfelsen en Dachsfelsen. Deze rotsformaties zijn natuurmonumenten en bieden een geweldig uitzicht op het noordelijke Zwarte Woud, het Murgtal en de Rijnvlakte. Perfecte pauzeplekjes voor wandelaars.





Vanaf de Dachsfelsen is mijn wandeldoel van vandaag al in zicht: Reichental. Als ik daar na een uurtje aankom, blijkt ook dit een schattig vakwerkdorpje te zijn. Gelukkig heb ik nog even de tijd om door de smalle straatjes te slenteren voordat ik met de bus en sneltram naar Forbach rijdt. Daar word ik in Hotel am Mühlbach hartelijk ontvangen door de familie Kuznecov, die een uurtje later zelf staat te koken en een heerlijk driegangenmenu op tafel tovert. Met het geluid van het kabbelende beekje naast het hotel in mijn oren val ik vroeg in slaap.
Murgleiter etappe 2: van Gernsbach via Obertsrot naar Reichental
- Lengte: 14,0 km
- Hoogtemeters: ↗ 650 m ↘ 630 m
- Overnachting in Hotel am Mühlbach in Forbach
Wandelen door het wilde Zwarte Woud op de Murgleiter
Na het ontbijt stap ik in de trein en begin mijn wandeling van vandaag in Schwarzenberg. Ook deze etappe begint weer met een steil klimmetje omhoog, maar dat merk ik nauwelijks omdat ik in het bos word getrakteerd op een waar vogelconcert. Uit alle richtingen klinkt het tjirpen, fluiten, piepen en zingen. Na de eerste kilometers door het bos betreed ik het Nationalpark Schwarzwald, dat in 2014 als eerste nationaal park in Baden-Württemberg werd opgericht en dus echt nog jong is. De natuur zelf is dat natuurlijk niet, maar daarover zal de ranger me morgen meer vertellen.
Ik bereik de Huzenbacher See, een idyllisch meer dat in het bos verstopt ligt. Het werd tussen de 15e en 18ee eeuw gebruikt om een kunstmatige vloedgolf te creëren, zodat schippers hun houthandel konden transporteren. Onder meer ook naar Nederland, waar het hout uit het Zwarte Woud voor de scheepsbouw gebruikt worden. Over het meer bestaan trouwens vele sagen en legenden: van een man die tijdens het wilgen knotten opeens een tafel in het meer gedekt zag worden tot een boos vrouwtje dat kleine jongens at. Ik loop een stukje langs de oever van het troebele met waterlelies bedekte meer en neem dan een smal paadje omhoog. Vanaf hier worden de paden wilder; soms doen ze me zelfs een beetje denken aan bergpaden.



Na een korte pauze op een ligbank met uitzicht op het meer gaat de route weer bergafwaarts. De Murgleiter volgt hier grotendeels de Tonbach, een beek die in Baiersbronn in de Murg uitmondt. Deze beek werd in de 17e eeuw geschikt gemaakt om hout te transporteren. Op een paar plekken langs het water zijn nog overblijfselen uit deze tijd te zien, zoals op de Tonbachwiese, waar een voorbeeld van een boomvlot te zien is. Vanaf hier wandel ik nog een paar kilometer door weilanden en bos naar Baiersbronn, mijn eindpunt van vandaag. Met stapstenen steek ik nog een laatste keer vandaag de Murg over. Behalve om de fantastische wandelmogelijkheden staat Baiersbronn ook bekend om het goede eten. In deze kleine stad in het Zwarte Woud bevinden zich maar liefst drie restaurants met Michelinsterren. Maar ook in de vele andere horecagelegenheden kun je heerlijk eten. Soms traditioneel, soms modern en soms… een beetje van beide. Dat bewijzen mijn roze Maultaschen, die helemaal plantaardig zijn, bij de Mühlbachstube wel.



Murgleiter etappe 3: van Schwarzenberg naar Baierbsronn door Nationalpark Schwarzwald
- Lengte: 17,9 km
- Hoogtemeters: ↗ 590 m ↘ 530 m
- Let op: Ongeveer 5 km voor het einde van de etappe moest ik een kleine omweg maken vanwege bosbouwwerkzaamheden. Ik volgde hier dus niet meer de officiële wandelroute.
- Overnachting in Hotel Rose in Baiersbronn
Ik was eerder in Baiersbronn: om te winterwandelen in het Zwarte Woud. Ook een aanrader!
Met ranger Lukas door het Nationalpark Schwarzwald naar de Schliffkopf
Nog een laatste keer pak ik mijn wandelrugzak voor de Murgleiter in. Op mijn vierde dag wandelen in het Zwarte Woud brengt de langeafstandsroute me naar het letterlijke hoogtepunt van de wandeling: de Schliffkopf. Bij de bushalte in Buhlbach ontmoet ik ranger Lukas Schmidt. Samen met een collega heeft hij vanochtend vroeg al een rondje langs geliefde, maar verboden wildkampeerplekken gemaakt. “Wildkamperen kan bij ons op de trekkingcamps, houten platformen midden in het Nationalpark Schwarzwald,” legt Lukas uit. “Die hebben we speciaal zo uitgekozen dat de natuur niet wordt verstoord. Op alle andere plekken is het verboden.” Terwijl we samen op de Murgleiter wandelen, vertelt hij waarom: “De natuur is het thuis van dieren. Overdag maken we daar graag gebruik van door te wandelen en fietsen. De dieren mijden dan de paden. Maar ze hebben hun rust nodig, dus ’s nachts heb je hier niets te zoeken.” Het controleren of mensen zich aan de regels houden, is slechts een van Lukas’ taken. Hij is in het kader van natuurbeheer ook verantwoordelijk voor het monitoren van soorten en voorlichting geven via lezingen en excursies.



Onderweg zien we meerdere keren dode bomen liggen. Lukas legt uit dat de natuur in het Nationaal Park Zwarte Woud vrij spel heeft en daardoor weer wild wordt. Omgevallen bomen worden daarom niet weggehaald. “In ieder geval zou in een gezond bos een derde van het hout dood moeten zijn,” vertelt Lukas, “Want dood hout zit juist vol leven. Bijvoorbeeld voor paddenstoelen of de drieteenspecht.” De tijd vliegt en al snel komen we aan bij de Schliffkopf. Terwijl ik de afgelopen dagen veel door het bos heb gewandeld, treffen we hier een bijna boomloos nat heidelandschap met kleine struikjes aan. “Dit is het Grindenlandschap,” legt Lukas uit, “Door de grote bevolkingsgroei in de 14e eeuw, was er in het dal geen plaats meer voor het vee. Het vee werd naar de hogere delen verplaats, zodat ze hier konden weiden.” Het gevolg: voedingsstofarme bodems, die door veel neerslag ook nog eens deels verveenden. Deze landschapsvorm is uniek voor het noordelijke Zwarte Woud. En door de weinige hoeveelheid bomen heb je vanaf de Schliffkopf een geweldig uitzicht. Achter de bergen van het Zwarte Woud en de Rijnvlakte kun je zelfs de Vogezen in Frankrijk zien. Het is een waardig eindpunt voor mijn meerdaagse wandeling op de Murgleiter.



Murgleiter etappe 4: met ranger Lukas van Buhlbach naar de Schliffkopf in Baiersbronn
Vragen beantwoord: wandelen op de Murgleiter in het Zwarte Woud
De Murgleiter is een langeafstandswandelroute in het noordelijke Zwarte Woud.
De route is 110 km lang en wordt meestal in 5 etappes ingedeeld. De etappes zijn dan pittig door de combinatie van kilometers en hoogtemeters. Je kunt de etappes makkelijk zelf indelen want er zijn onderweg plaatsen met overnachtingsmogelijkheden en je kunt delen met het OV afleggen.
Langs de Murg is een spoorlijn met regionale trein (RB34) en S-Bahn (die tussen Freudenstadt en Karlsruhe). Verder kun je gebruikmaken van lokale bussen. Met de KONUS-Gästekarte, die je bij veel accommodaties krijgt, reis je zelfs gratis met het openbaar vervoer door het Zwarte Woud.
Ja! Op de website van de Murgleiter kun je een pakketreis met bagagetransport boeken.
Ik nam ’s ochtends een lunchpakket uit de accommodatie of iets uit de supermarkt mee. Onderweg zijn er kleine plaatsen, maar die hebben niet altijd horeca of een supermarkt. Soms wandel je ook vele kilometers door de natuur.
Disclaimer: Voor de wandeling op de Murgleiter werd ik uitgenodigd door Baiersbronn Touristik, Landkreis Rastatt en Tourismus Zweckverband “Im Tal der Murg”. Het enthousiasme dat je leest, is zoals altijd 100% dat van mij. Verder bevat dit artikel affiliate links (met * gekenmerkt). Als je iets bestelt via deze link, ontvang ik een kleine commissie. Dat kost jou natuurlijk niks extra’s.