Het Sauerland is een fantastische bestemmingen om te wandelen. Uitgestrekte bossen, knalgroene weides, idyllische beekjes, mooie vergezichten en dorpjes met zwart-witte vakwerkhuizen zorgen voor afwisselende wandelroutes. Het Sauerland is vanuit Nederland het eerste écht heuvelachtige wandelgebied in Duitsland en daardoor heb je tijdens het wandelen regelmatig mooie uitzichten. En ondanks dat het gebied perfect is voor een korte of lange wandelvakantie, is het op de wandelpaden niet druk. En zeker niet op deze vijf routes. Dit zijn mijn favorieten, misschien wel de mooiste wandelingen van het Sauerland.
1. Schwedensteig in Westfeld
Indrukwekkende uitzichten, mysterieuze bossen en typisch regionale vakwerkarchitectuur: je krijgt het allemaal te zien op deze wandelroute in het Schmallenberger Sauerland. Niet voor niets is de Schwedensteig uitgeroepen tot een van de premiumwandelroutes; het is een van de mooiste wandelingen in het Sauerland. Je start in het centrum van Westfeld en maakt meteen een flinke klim over de Weserberg. Vervolgens gaat de route oostwaarts naar het natuurreservaat Rehhecke, een jeneverbesbos met oude beuken, dwergheide en zeldzame planten- en diersoorten. Zeker niet missen: de Waldsofas, houten ligbanken met een fantastisch uitzicht.
Vanaf de Hubertusstein volg je eerst de Heidenstraße steil omhoog naar de top op ca. 766 m waar je weer een fantastisch uitzicht hebt. daarna volg je de Heidenstraße tot aan de Alte Schanzen en als je daar rechtsaf slaat, kom je bij de Schwedenhütte. Als je mazzel hebt, is deze gezellige skihut geopend. Zo niet, is het toch de moeite waard om hier een pauze in te lassen en van het uitzicht te genieten. Daarna wandel je afwisselend door het bos en langs de bosrand terug naar Westfeld.
De Schwedensteig is een mooie, afwisselende wandeling. Bos, heide, velden, rotsen, uitzichten: deze wandelroute heeft het allemaal. Deze route is voor mij een van dé voorbeelden waarom het zo leuk is om in het Sauerland te wandelen. Het is een prachtige route, er is veel te zien en toch is het er niet druk. Heerlijk!
En hoe zit het nu met de naam, waren er echt Zweden in het Sauerland? Jazeker! Ter verdediging van de oude handelsroute van Keulen via Kassel naar Leipzig (de zogenaamde Heidenstraße) werden duizend jaar geleden verschillende landweren gebouwd om het klooster Grafschaft te beschermen. Deze zogenaamde Schwedenschanzen verloren hun naam na de Dertigjarige Oorlog toen de Zweden niet meer zulke welkome gasten waren. Maar de naam van deze wandelroute herinnert aan de voormalige vestingwerken.
De Schwedensteig in het kort
🕑 Wandeltijd: ca. 4 uur
⟷ Afstand: 14,8 km
↗️ Hoogtemeters: 468 m
💡 Eisen: conditie
💪🏻 Moeilijkheid: gemiddeld
📌 Startpunt: SGV-Wanderportal in het centrum van Westfeld (kleine parkeerplaats)
🚍 OV: Bus S40 (Schmallenberg – Winterberg)
2. Het Goldener Pfad op de Hochheide van Niedersfeld
Hét moment om deze wandeling te maken is natuurlijk als aan het einde van de zomer de heide bloeit. De Hochheide van Niedersfeld, vlakbij Winterberg, verandert dan in een paarse bloemenzee en je zult je ogen bijna niet geloven tijdens het wandelen. Het is echt prachtig om te zien! De rondwandeling ‘Goldener Pfad’ loopt ongeveer vijf kilometer over de Niedersfelder Hochheide.
Op de wandelroute staan verschillende stations, die je uitnodigen om even tot rust te komen en het landschap echt in je op te nemen. Er staan vragen op, een beetje informatie of gewoon een inspirerende tekst. Geen zin in? Geen probleem. De stations zijn zo gemaakt, dat ze zo min mogelijk opvallen en afleiden van het mooie landschap. Je kunt er dus ook prima langswandelen en gewoon genieten van de bloeiende heide en de mooie wandelroute in het Sauerland.
En als je mazzel hebt, kom je ook nog de herder met zijn kudde schapen en geiten tegen. Een prachtig gezicht zo midden op de paarse heide!
Het Goldener Pfad in het kort
🕑 Wandeltijd: ca. 1,5 uur
⟷ Afstand: 5 km
↗️ Hoogtemeters: 70 m
💡 Eisen: geen
💪🏻 Moeilijkheid: gemakkelijk
📌 Startpunt: Parkplatz Hochheide Niedersfeld
🚍 OV: helaas niet
3. Sorper Panoramapfad in Schmallenberg
Grote kans dat je nog niet eerder van het Sorpetal hebt gehoord. Laat daar nu maar verandering in komen, want je kunt prachtig wandelen in dit dal in het Sauerland. Het ligt aan de voet van de Kahler Asten en is ook voor veel fanatieke wandelaars nog een Geheimtipp. Het is voor mij een raadsel waarom deze wandeling meestal niet opduikt in lijstjes met de mooiste wandelroutes in het Sauerland.
De route ‘Sorper Panoramapfad’ baant zich kronkelend een weg door het dal van de rivier de Sorpe. Het kabbelende riviertje krijg je zeker een paar keer te zien. Net als dichtbegroeide naald- en loofbossen, kleine dorpjes en… panorama-uitzichten natuurlijk! En toen we bij de voormalige steengroeve aankwamen, snapten we ook waarom deze op de website van het Sauerland verwunschen, ofwel betoverd, wordt genoemd. De natuur heeft weer de overhand genomen en het bospaadje bevindt zich tussen de torenhoge bomen. Ook leuk: onderweg even stoppen bij de kunstsmederij Klute. De route gaat dwars door de sculpturentuin en voor een paar euro kun je ook nog een kijkje in de galerij nemen.
Sorper Panoramapfad in het kort
🕑 Wandeltijd: ca. 3,5 uur
⟷ Afstand: 12,6 km
↗️ Hoogtemeters: 280 m
💡 Eisen: geen
💪🏻 Moeilijkheid: gemakkelijk
📌 Startpunt: wandelparkeerplaats Niedersorpe
🚍 OV: met de Wanderbus vanuit Schmallenberg naar Winkhausen en met de Ruf-Taxi naar Niedersorpe
4. Bödenfelder Hollenpfad in het Schmallenberger Sauerland
Deze wandeling wordt online graag bestempeld als familiewandeling. Waarschijnlijk vanwege de sprookjesverhaal die met de wandelroute verbonden is en het feit dat zich op de wandeling een speeltuin bevindt. Maar hé, deze wandeling is ook echt heel erg de moeite waard als je zonder kinderen wandelt. De bijna 10 km lange route Bödenfelder Hollenpfad voert je voornamelijk door het bos. Met houten bruggetjes steek je steeds weer het kabbelende riviertje over en de dichtbegroeide loofbossen doen af en toe bijna mysterieus aan.
Misschien komt dat ook wel door het verhaal die bij het stadje Bödenfeld hoort. Het gerucht gaat dat jaren geleden kleine fabelwezens, de zogenaamde Hollen, in Bödenfeld woonden en in een rots aan het begin van het dorp tal van fonkelende edelstenen verstopten. De goedmoedige fabelwezens hielpen mensen in nood en schonken een meisje op een goede dag zelfs een fonkelende edelsteen. Toen hebberige mensen de grot bestormden, vluchtten de Hollen en zijn ze nooit meer gezien. Je kunt bij de rotsen natuurlijk altijd even kijken of je ze toch ziet 😉
Bödenfelder Hollenpfad in het kort
🕑 Langlauftijd: ca. 3 uur
⟷ Afstand: 9,8 km
↗️ Hoogtemeters: 290 m
💡 Eisen: geen
💪🏻 Moeilijkheid: gemakkelijk
📌 Startpunt: Bödenfeld
🚍 OV: Bus S90 tussen Meschede en Schmallenberg
Het Sauerland heeft veel mooie, maar kwetsbare natuur. Daar willen we natuurlijk over járen nog steeds van kunnen genieten. Om daar een steentje aan bij te dragen, zijn er verschillende dingen die je kunt doen. En duurzaam op vakantie in het Sauerland: dat is best wel simpel. Van activiteiten in de natuur tot mobiliteit ter plekke – check wat jij kunt doen.
5. Schmalahtal-Rundwanderweg bij de Bruchhauser Steine
Als je gaat wandelen in het Sauerland, zijn ze eigenlijk niet te missen: de Bruchhauser Steine. Zodra je er ook maar een beetje in de buurt komt, krijg je ze in het vizier: vier reusachtige rotsen tronen boven het bos uit. Het zijn de restanten van een enorme vulkaanuitbarsting op de bodem van een zee, zo’n 390 miljoen jaar geleden. In de volgende miljoenen jaren werden de afzettingen opgevouwen tot een bergketen en verweerde het zachte gesteende rondom het vulkanische gesteente. Wat overbleef zijn de vier rotsen, die nu bekend zijn als de Bruchhauser Steine.
De rotsformaties zelf zijn natuurlijk een highlight op de Schmalahtal-Rundwanderweg. Maar er is meer te zien! Het is een wandeling vol mooie natuur. De Schmalahtal-Stausee, de uitgestrekte bossen, de weidse uitzichten: ik vind het daardoor zelf een van de mooiste wandelingen in het Sauerland.
De wandeling bij de Bruchhauser Steine in het kort
🕑 Langlauftijd: ca 2,5 uur
⟷ Afstand: 8 km
↗️ Hoogtemeters: 256 m
💡 Eisen: geen
💪🏻 Moeilijkheid: gemakkelijk
📌 Startpunt: Wanderparkplatz Feuereiche (L743, 59939 Olsberg) of bushalte ‘Unter den Steinen’ als je met het OV reist
🚍 OV: anuit Winterberg via Olsberg naar de halte ‘Unter den Steinen’
FAQ – Wandelen in het Sauerland
Het fijne aan het Sauerland is: je kunt er altijd mooi wandelen. In het voorjaar als alles fris groen is of juist in de herfst als de loofbomen oranje-goud kleuren. Maar ook in de zomer is het nog rustig op veel wandelpaden. En in de winter zou je zomaar een winter wonderland kunnen aantreffen!
Zelf vind ik het gebied rondom Schmallenberg en Winterberg mooi om te wandelen vanwege de afwisselende landschappen en mooie uitzichten. Als je graag de rust opzoekt, zoek je het beste een wandelroute in het Schmallenberger Sauerland en voor wat meer reuring en horeca juist het Winterberger Sauerland.
Zeker! Tijdens mijn eerste wandelvakantie in het Sauerland hebben ik uitsluitend met het openbaar vervoer gereisd, met een accommodatie in Winterberg. Daar kun je heenreizen met de trein of de Flixbus. Vooral rondom Schmallenberg en Winterberg rijden veel wandelbussen. Meer informatie daarover vind je op de website van de regio’s zelf. Ben je van plan de auto te laten staan? Kies dan wel liever voor een accommodatie in een van de grotere steden, zodat je vanaf daar eenvoudig naar de kleine (wandel)dorpjes kunt rijden. Bij de wandelen in dit artikel staat of en vanaf waar ze bereikbaar zijn met de bus. In Winterberg kun je ook gebruikmaken van de elektrische deel-auto bij het VVV.
