De bergen in de winter hebben hun eigen charme: kalme, witte landschappen, ongerepte sneeuwvelden en gezellige avonden in de winterruimte van de berghut. Deze ruimtes zijn vaak de enige manier voor bergsporters om onderdak te vinden in het koude seizoen want de ‘normale’ berghutten sluiten in de winter. Maar voordat je op pad gaat, moet je weten hoe deze winteronderkomens werken en welke regels je in acht moet nemen.
- Wat is een winterruimte van een berghut?
- Welke voorzieningen zijn er in de winterruimte van een berghut?
- Elektriciteit, verwarming & meer (of minder) in winterruimtes
- Wat moet ik meenemen op een tocht met overnachting in een winterruimte?
- Eten in winterruimtes: een beetje inspiratie voor eenvoudige recepten
- Hoe vind en boek ik een geschikte winterruimte?
- Hoe plan ik een tocht naar een berghut in de winter?
- Gedragscode winterkamer
- De belangrijkste vragen over overnachten in de winterkamer van een hut
Wat is een winterruimte van een berghut?
De meeste hutten van de Alpenverenigingen sluiten na de zomer- of herfst. In het koude seizoen, van september tot maart of zelfs tot april/mei, blijven veel hutten in de bergen gesloten. Toch is een schuilplaats nodig voor lange ski- of sneeuwschoentochten, oversteken of plotselinge weersveranderingen. Dit is precies waar de winterruimtes voor bedoeld zijn. Het lijkt op een zelfvoorzienende hut, maar is veel eenvoudiger ingericht: slechts een paar bedden, een kleine zithoek en verder gereduceerd tot het hoogstnodige. Winterruimtes zijn absoluut geen hotels. Ze vereisen een goede voorbereiding en een zekere onafhankelijkheid.
Welke voorzieningen zijn er in de winterruimte van een berghut?
Winterruimtes bieden basis-voorzieningen die vaak eenvoudig en tot het essentiële beperkt is. Je vindt er meestal matrassen of eenvoudige plankenbedden, vaak met dekens en kussens. Een huttenslaapzak is daarom in de meeste gevallen oldoende. Ik neem mijn warme Reactor Thermolite liner van Sea To Summit mee op tochten met een overnachting omdat die wat warmer is dan mijn eenvoudige katoenen huttenslaapzak voor de zomer. De meeste winterruimtes bieden naast een slaapplek ook een kookgelegenheid, stoelen, een tafel, brandhout, pannen en serviesgoed. De uitrusting verschilt echter per winterruimte. Het is daarom belangrijk om de website van de hut en de betreffende sectie van de Alpenveriging te controleren voordat je aan een tocht begint. Als er bijvoorbeeld geen kookgelegenheid is, moet je je eigen brandertje meenemen. Ik neem deze altijd uit voorzorg mee, zodat ik zeker weten sneeuw kan smelten en koken, ook als het hout of gas ter plekke op is.
Elektriciteit, verwarming & meer (of minder) in winterruimtes
Sommige winterruimtes zijn voorzien van een hout- of gaskachel om voor warmte te zorgen. Hierop kun je meestal ook koken. In deze hutten geldt meestal een vast tarief voor gas en/of hout, dat gebruikers moeten betalen. Sommige winterruimtes hebben zonnepanelen die stroom voor licht etc. leveren. Zulke ruimtes zijn echter een uitzondering, en zelfs dan kan een besneeuwd zonnesysteem onbruikbaar zijn. Water is zelden beschikbaar, dus het is belangrijk om voldoende water mee te nemen of sneeuw te kunnen smelten. Tot nu toe heb ik slechts één keer meegemaakt dat een hut werd voorzien van elektriciteit uit het dal. Met een druk op de knop was er altijd een uur elektriciteit om te koken en elektrisch te verwarmen.
Wat moet ik meenemen op een tocht met overnachting in een winterruimte?
Deze lijst bevat de spullen die ik meeneem op een huttentochten in de winter. Als je op de links klinkt, kom je naar de uitrusting die ik gebruik.
- Huttenslaapzak – ik gebruik mijn Reactor Thermolite Liner (warmer dan een katoenen huttenslaapzak)
- Eten (zie verderop voor meer info)
- Waterflessen en/of materiaal om sneeuw te smelten (ik neem ca. een liter mee als ik zeker weet dat ik onderweg en/of bij de hut sneeuw kan smelten, anders veel meer)
- Hoofdlamp en reservebatterijen
- Warme kleding
- Nooduitrusting (EHBO-setje*, bivakzak voor noodgevallen*)
- Powerbank
- Afvalzakjes
Als back-up neem ik altijd mee:
- Brandertje*
- Gasflesje
- Setje trekking-pannen*(het gas past hier precies in)
Afhankelijk van de tocht heb je misschien ook nodig:
- Lawine-uitrusting*
- Ijspikkel*
- Grödel (micro-spikes) of stijgijzers*
- Sneeuwschoenen
Eten in winterruimtes: een beetje inspiratie voor eenvoudige recepten
Ik heb van alles gezien in winterruimtes: van een groep die verse Kässpatzen ging koken tot bergbeklimmers met “astronauteneten”. Met mijn vrienden heb ik een goede mix gevonden van eenvoudig en lekker. Dingen die we bijvoorbeeld koken:
- Pasta met een veganistische Bolognese-achtige saus. De saus bestaat uit gevriesdroogde groenten, gedroogde tomatenvlokken en sojagehakt.
- Couscous met gevriesdroogde groenten en veel kruiden.
- Havermoutpap met proteïnepoeder, vanille en kaneel. Als iemand zin heeft in wat extra gewicht in de rugzak, voegen we appels en/of dadels toe.
- Pannenkoeken bakken is eigenlijk heel gemakkelijk als je een kant-en-klare mix koopt.
Let op: Zelfs als het aardig bedoeld is, laat je beter geen eten achter in de hut. Etensresten trekken dieren aan en kunnen bederven. Pak liever alles weer in wat je hebt meegenomen.
Hoe vind en boek ik een geschikte winterruimte?
Bijna elke hut die bij een Alpenvereniging hoort, heeft een winterruimte. Dit kun je meestal zien op de website van de hut of op de digitale kaart van Alpenvereinaktiv. Als je het zekere voor het onzekere wilt nemen, neem dan contact op met de Alpenclubafdeling die eigenaar is van de hut. Bij sommige hutten is het uitdrukkelijk niet gewenst om er voor je plezier te overnachten, maar alleen om in noodgevallen gebruik te maken van de winterruimte. Dit staat dan vermeld op de website. Volg deze instructies op.
Anders dan in de zomer kun je de meeste berghutten in de winter niet boeken. Voor sommige hutten kun of moet je je aanmelden bij de betreffende afdeling, zodat je de zogenaamde AV-sleutel kunt krijgen. Deze sleutel is een loper, past op alle berghutten en heb je nodig om de winterruimte te openen. Ik heb ook een keer meegemaakt dat je de winterruimte vooraf moest reserveren via Hüttenholiday. We kregen daarna een e-mail met een code die we ter plekke nodig hadden om de deur te openen. Bij alle andere hutten was het zo: we gingen erheen en hoopten dat we nog een plekje konden krijgen. Doordeweeks was dat nooit een probleem. In het weekend kan het gebeuren dat de hut vol is. Winterruimtes zijn vaak klein. Plan alternatieven voor als er geen plek meer is. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je vroeg genoeg omhoog loopt zodat je in geval van nood weer kunt afdalen. Ik heb in de winterruimte van de Coburger Hütte een keer meegemaakt dat er zoveel mensen waren dat sommigen weer afdaalden en sommigen met hun eigen slaapmatje in de keuken sliepen.
Hoe plan ik een tocht naar een berghut in de winter?
De planning van wintertochten vereist speciale zorg en aandacht. Ik kan je uit ervaring vertellen dat paden er in de winter ineens heel anders uit kunnen zien dan in de zomer. Houd er rekening mee dat je langer onderweg bent dan in de zomer, want sneeuw en ijs kunnen je aanzienlijk vertragen. Twee voorbeelden: Het kostte ons ongeveer 5 uur om naar een berghut in de Allgäuer Alpen te komen voor een route die we in de zomer in 3 uur zouden hebben afgelegd. En voor een route in de Tannheimer Berge, die steil is maar in de zomer echt geen problemen oplevert, hadden we in de winter een ijsbijl en heel veel tijd nodig.
Je moet ook goed de weer- en lawineberichten controleren. De berghutten liggen meestal in hoger, alpien terrein. Het kan zijn dat je eerst over steile hellingen en door lawinegevoelige gebieden moet. Met apps zoals Outdooractive en Skitourenguru kun je voor je tocht controleren of de tocht überhaupt haalbaar is in de huidige situatie en welke route naar de hut geschikt is.
Zodra je de route hebt gepland, moet je de tour offline downloaden. Dit maakt het gemakkelijker om door het terrein te navigeren. Route-markeringen zijn in de winter vaak verborgen onder de sneeuw – een goede kaart, GPS-apparaat en/of navigatie-app is daarom essentieel. Zorg dat je genoeg eten en uitrusting bij je hebt om onvoorziene vertragingen te kunnen doorstaan en informeer iemand over je geplande route en je geschatte tijd van terugkomst.
Gedragscode winterkamer
Een winterkamer is geen feestlocatie. Vaak is er de volgende dag een lange tocht – dus, zoals gebruikelijk in berghutten, moet het vanaf 22.00 uur stil zijn. Naast betalen en het vuilnis buiten zetten, is het ook belangrijk om de hut weer schoon achter te laten als je in de winterkamer verblijft. In de meeste winterkamers hangt een bord waarop staat wat je moet doen voordat je vertrekt. Dit zijn meestal de volgende dingen:
- Maak de tafel en het fornuis schoon
- Controleer of het vuur in de oven uit is
- Afwassen
- Neem afval mee
- Ventileer de kamer
- Vegen
- Teken het huttenboek en geef je volgende bestemming aan in je eigen interesse
- Betaal de voorgeschreven kosten. Als er geen kassa is geïnstalleerd, kan dit ook direct online worden gedaan bij de betreffende afdeling.
- Doe de deur op slot en geef indien nodig de sleutel van de hut terug aan de verantwoordelijke afdeling
Let op: Volg altijd de instructies ter plaatse op. In sommige winterkamers kan je bijvoorbeeld gevraagd worden om een raam te kantelen.
De belangrijkste vragen over overnachten in de winterkamer van een hut
Nee. Niet elke berghut biedt een winterkamer. Kijk voor meer informatie op de websites van de hutten of neem rechtstreeks contact op met de betreffende Alpenvereniging.
Veel winterkamers zijn op slot. De sleutel kun je lenen bij alpine clubs, vaak gratis of tegen een kleine vergoeding. Er zijn echter ook winterkamers waarvoor je een code of helemaal niets nodig hebt.
De voorzieningen variëren van hut tot hut. Vaak zijn er slaapmatrassen, eenvoudige dekens en soms zelfs een houtkachel. Reken er echter niet op dat alles beschikbaar is.
Bekijk de paklijst in dit artikel
Het gebruik van een winterkamer kost meestal tussen de 10 en 20 euro per nacht. De bovengrens voor overnachtingstarieven voor AV-leden is 15 euro. Er kunnen extra kosten zijn voor hout of gas. Er is vaak een kassa op het terrein of de mogelijkheid om het bedrag over te maken – soms allebei.
In winterkamers vind je alleen droge toiletten zonder spoeling. Deze bevinden zich meestal buiten. In sommige winterkamers zijn er ook normale bijzettoiletten. Deze toiletten moeten gebruikt worden zodat de hut aan het eind van het winterkamerseizoen niet onder de rommel ligt. Douchen is meestal niet mogelijk.
Er zijn geen afvalbakken in de winterkamers omdat afval muizen aantrekt. Wat je mee naar boven neemt, moet ook weer naar beneden. Voel je vrij om iets van iemand anders te nemen als het boven “vergeten” is.
Meld het zo snel mogelijk bij de afdeling zodat het gerepareerd kan worden.
Het is aan te raden om op tijd bij de hut aan te komen. Dan heb je de meeste kans om een slaapplaats te vinden. Als het nodig is, kun je nog afdalen.
